| 
  • If you are citizen of an European Union member nation, you may not use this service unless you are at least 16 years old.

  • You already know Dokkio is an AI-powered assistant to organize & manage your digital files & messages. Very soon, Dokkio will support Outlook as well as One Drive. Check it out today!

View
 

Imarikaniyen ssewjaden ad wten Iṛan ɣas ma yenger umaḍal

Page history last edited by takelsertit 13 years, 4 months ago

Sɣur Michel Chossudovsky

 

29 Ɣuct 2010

 

Amaal atan deg yiwet n tegnit ay izemren ad t-tessiweɣer uxeṣṣar: aheyyi n  wemgaru (ṭṭrad) mgal Ian „yedda mliɣer sdat“ yerna imrigen (leslaat) ayyes ara tettwet Ian (gar-asen llan ula d imrigen aɣsiyen [nucléaires]) ttwaferqen yerna heyyan i usseqdec.

 

Iɣallen imarikaniyen zzin-d ɣef Iṛan seg yal tama

 

Yuɣ lal, seg tlemmast n yiseggasen n 1990 ay ssefrayen yiserdasen imarikaniyen ad wten Ian. Deg yiwen n lkaɣe (umi tettwakkes lbana) n Wenza (commandement) amarikani Alemmas, nnan-d: ad nezwir s Lɛiraq, sakkin d Ian.

 

Asnerni n ccwal yekcem deg leqdic ay ssefrayen ad t-gen yiserdasen-a. Imarikaniyen ssefrayen ad wten Ian, Surya akked Lubnan, maca afraq n yiserdasen-nsen i lmend n waya yezmer ad iurr daɣen Kurya n Ugafa, Ccinwa akked Rusya. 

 

Seg 2005 ar ass-a, Iwunak Yeddukklen n Marikan akked tmura timeddukal-nsen (gar-asent timura n Temsisit Talasit akked Isayil) bdan qeddcen deg wefraq, aheyyi akked wejmaɛ n lɛulat n yemrigen anaiyen (armes sophistiquées). Seg tama nien, Imarikaniyen sdukklen ttawilat-nsen n temaddit seg yisafagen (ṛṛublanat) akked wid n tmura yettekkan deg Temsisit Talasit (Alliance Atlantique) ed Isayil.

 

Leqdic-a mɛawanen deg-s Yimarikaniyen akked tmura nien n Temsisit Talasit (Alliance Atlantique), iserdasen isayiliyen ed waas n tmura ur nettekka deg Temsisit Talasit, ladɣa timura taɛabin (tid yettekkan deg Lemcawat n Yilel Agrakal akked tis yettekkan deg Ṛṛay n Wemɛawen n Sembul): gar-asent Tagelda Taɛabt Tasaɛudit, Japun, Kurya n Wenul, Lhend, Indunisya, Singapur ed Ustalya. (Tamsisit Taṭlasit llant deg-s 28 n tmura. Rnu-asent 21 n tmura niḍen ddukklent akked tmura n Temsisit Taṭlasit akken ad d-gent Aseqqamu n Wecrak Uṛufi-Aṭlasi [Conseil de partenariat euro-atlantique]. Ma d tarbaɛt n Lemcawṛat n Yilel Agrakal akked terbaɛt n Ṛṛay n Wemɛawen n Sṭembul llant deg-sent 10 n tmura taɛṛabin, rnu-asent Isṛayil).

 

Maṣer, timura n Ubagu (Golfe) akked Tgelda Taɛṛabt Tasaɛudit tturaren dduṛ d ameqran deg wemɛawen-a aserdasi akked Temsisit Taṭlasit (Alliance Atlantique). Maṣer tettɛassa iɣerruba iserdasiyen akked wid n upitṛul deg Terga n Sswiz ; Tagelda Tasaɛudit akked tmura n Ubagu ttɛassant idis n wenẓul-utrim (sud-ouest) n Ubagu Afarsi (Golfe Persique), Azza (détroit) n Ormuz akked Ubagu n Ɛuman. Deg tezwara n wayyur n Yunyu, « Maṣer tejja yiwen n uɣerrabu isṛayili akked 11 n yiɣerruba imarikaniyen ad kken ɣef Terga n Sswiz […] yerna aya d aɛeyyen ibanen i Iṛan. […] Deg wass n 12 Yunyu, kra n ttawilat n yisalan n tama-a nnan-d Isaɛudiyen fkan azref i Yisṛayiliyen akken ad afgen deg yigenni asaɛudi […] » (Muriel Mirak Weissbach,  Israel’s Insane War on Iran Must Be Prevented., Global Research, 31 Yulyu 2010)

 

Igerdan iɛiraqiyen sdat userdas amarikani - Iɣallen imarikaniyen ed wid n yimeddukal-nsen qeddcen akken ad ḥaṛben "rrebrab" yerna ad d-ssiɣen laman deg wakk timura ayɣef mmɣen

 

Deg tikli taserdasit n deffir n 11 Ctembe, wid ay la izerrɛen iɛemmuen n ttawilat iserdasiyen deg tmura yemgerraden ttinin-d atni “la ttnaɣen mgal rrebrab deg umaal”, yerna qeddcen akken ad sseɣlin tirebbaɛ tirebrabin “ur nesɛi iwunak [ddulat]” (gar-asent Lqaɛida) akked “yiwunak ay yettɛawanen rrebrab”, gar-asen Ian, Surya, Lubnan ed Sudan.

 

Alday n yisaduren (bases) iserdasiyen imarikaniyen imaynuten, aheyyi ed tuffra n lɛulat n yemrigen inaiyen (armes sophistiquées) am tleffuɣin taɣsiyin titaktiyin (bombes nucléaires tactiques) d ayen ay d-ikeccfen nneyya n tikli-a: Imarikaniyen bɣan ad “wten aɛdaw” qbel ad ten-id-iwet s yisem n “wemgaru amalan [guerre mondiale] mgal rrebrab”. 

 

Amgaru (ṭṭrad) ed wuguren imeqranen n tdamsa

 

Lemmer Iwunak Yeddukklen, Tamsisit Talasit akked Isayil ad mmɣen ɣef Ian, ɣas ad nebnu aya ad d-yeglu s yixeṣṣaren imeqranen akk ay izemren ad ilin. Amgaru-a (ṭṭrad) yeqqen mliɣer tezɣint-nni tudmist (crise économique) tagraɣlant ay d-yellan seg melmi kan. Seg tama, d Wall Street ay yetterrifen idrimen ɣef tdamsa-a n wemgaru, yerna tettalas idrimen i unaba (lukuma) amarikani. Deg wakud aydeg Washington tessenkar ccwal deg umaal, timisin (tikebbaniyin) ixeddmen imrigen (leslaat) rebbent-d imelyaen n yidulaen s leɛqudat ay stenyayent akked yigen (armée) amarikani. Seg tama nien, “imenɣi ɣef upitul” ay d-yettilin deg Wegmu (Ccerq) Alemmas ed Asya Talemmast yeqqen ɣer nnfeɛ n temisin tibrianiyin ed tmarikaniyin n upitul.

 

Iwunak Yeddukklen akked yimeddukal-nsen “ggaren-d tiɣri i yimenɣi” deg wakud aydeg amaal atan yewel deg tezɣint tudmist (crise économique) tagraɣlant, deg wakud aydeg tawennat (environnement) n umaal iwet-it uxeṣṣar ameqran akk deg umezruy. Yuɣ lal, tagnit tebda tettirig, ladɣa mi ara ner axeṣṣar-nni n wenɣal n upitul ay d-yellan deg Ubagu (Golfe) n Miksik, d tamist tabrianit n British Petroleum (tin umi ɣɣaren zik Anglo-Persian Oil Company) ay d tasebba-nnes, d tawaɣit ay d-yeglan s uxeṣṣar ameqran ɣef twennat n tama-nni.

 

Lekdubat deg yisalan

 

Ttawilat n yisalan ay yezgan ttfeẓẓen awal, ttinin-d ayen ay d-ttheyyin Yimarikaniyen ed yimeddukal-nsen ad t-gen netta d “aɛaqeb” kan n Ian s uhuddu n temguri-nnes taɣsit (industrie nucléaire), d acu kan, deg tidet, nitni ttheyyin-d amgaru (ṭṭrad) d ameqran ay izemren ad yessiwe s ixeṣṣaren ur d-nettuxayal. S waya, ttawilat n yisalan ssawen ad ffren tidet, dɣa d aya ay yerran agdud ur d-yeclig, ur yugad seg wayen ay izemren ad yeru lemmer ad tettwet Ian. Yuɣ lal, iban imenɣi ad yili d ameqran aas imi Iwunak Yeddukklen ed Isayil la d-ttheyyin yerna la ferrqen ula d imrigen-nsen aɣsiyen (armes nucléaires). Lemmer ad ttusqedcen yemrigen-a deg yimenɣi, ad d-glun s twaɣit d tameqrant, maca ttawilat n yisalan, wayemma ad rren aya d taɣawsa n menwala, wayemma ad t-ffren, ur d-yettwabdar.

 

Tameskant (tamesbanit) aydeg d-sskanayen amek ay ttɛettiben yiserdasen imarikaniyen imeḥbas-nsen

 

Ɣef lesab n ttawilat n yisalan ed yinabaen (lukumat), “taluft n tidet” ay izemren ad turr amaal ur telli d amgaru (ṭṭrad), wanag d lamu ay la temmu Tegnit (Lqaɛa). Maca ass-a nera ttawilat n yisalan snufuyen-d tilufa anda ur llint, yerna d aya ay tent-yejjan ad rrent aḍḍan-nni n uberi n yega d “amihi [danger] ay izemren ad yessenger amaal”, yili aya ur yelli d tidet. S waya, medden ugaden aberi n yega deg wakud aydeg yiwen ur yugad amgaru aɣsi (guerre nucléaire) ay d-ttheyyin Yiwunak Yeddukklen.

 

Amgaru (ṭṭrad) ara d-yilin mgal Ian ssawalen-aɣ-d fell-as ttawilat n yisalan akken ay d-ssawalen ɣef wakk tilufa nien. Ttawilat-a ur ttwalin taluft-a d amihi (danger) ay izemren ad yessenger amaal swaswa kan am lamu ay temmu Tegnit (Lqaɛa). Taluft n Ian ur tt-nettwali deg usebter (page) amezwaru n yeɣmisen. Lemmer tummɣa ɣef Ian ad aɣ-tessiweɣer wemgaru amalan (guerre mondiale), aya ur yessagad yiwen.

 

Aɛbad n tmenɣiwt akked uhuddu

 

Tikli-a n tmenɣiwt ed uhuddu d tin ay d-yettwackaṛen ula deg yisura imarikaniyen n Hollywood akked yimazraren (séries) n tmenɣiwt ed wemgaru (ṭṭrad) ay d-yettɛeddin deg wakud-nni aydeg llan waṭas n medden ay yettwalin tiliẓri. Acebbeḥ n tugna n tmenɣiwt d win aydeg tettekka CIA akked yiserdasen imarikaniyen, imi ay ttɛawanen (ula s yedrimen) isura n Hollywood, ladɣa imi isura-a ttekkayen deg tezniwt (propagande) tamarikanit n wemgaru : 

« Ameggi [agent] aqbur n CIA, Bob Baer, yenna-aɣ-d ‘yella wemɛawen d ameqran gar CIA ed Hollywood’, yerna yenna-d anemhal [directeur] aqbur n CIA, George Tenet yedda, ussan-a, ɣer Hollywood akken ad yessiwel ed yemḍebbren n yestidyuten n yisura » (Matthew Alford et Robbie Graham, Lights, Camera… Covert Action: The Deep Politics of Hollywood, Global Research, 31 Yennayer 2009).

 

Timacinin timarikaniyin n tmenɣiwt zerɛent deg wakk timiwa n umaal deg tikli-a n wesdukkel n leqdic i lmend n yimenɣi. D acu kan, tisuda tinabanin (institutions gouvernementales), ttawilat usligen (privés) n yisalan akked waggagen (intellectuels) iqezzaben n trebbaɛ n “uxemmem” n Washington ttwalin timacinin-a n tmenɣiwt d ttawil ara d-yessiɣen talwit deg umaal.

 

Ass-a, ttawilat ay sseqdacen Yiwunak Yeddukklen akken ad sseddun yes-sen lbael-nsen rran-aɣ d imdanen iqebblen tinegzarin (massacres) akked tmenɣiwt amzun d tiɣawsiwin n menwala.

 

Ass-a, amur ameqran seg medden ttwalin amgaru (ṭṭrad) d taɣawsa ay yessefken ad tili deg tmeddurt n tmetti: imi tamurt yessefk “ad tt-ndafeɛ fell-as”, yessefk ad tt-nudd s yimenɣi.

 

Targa n Fox News d yiwet seg tregwa n yisalan timeqranin ay yesseddayen tazniwt (propagande) tamarikanit i lmend n wemgaru (ṭṭrad)

 

Deg tmura timegdayin (démocratiques) n Utaram (Lɣerb), medden ttwalin llant tegnatin aydeg « timenɣiwt d leḥlal », yerna timenɣiwt n « yirebraben » war ma ttucaṛɛen d ayen ay yettwaqbalen imi wa d yiwen seg ttawilat ay terra tmara ad ttusqedcen i lmend n laman n tmurt.

 

Ass-a, « Timetti (communauté) tagraɣlant » tetteg « imgura [ṭṭradat] n ṛṛeḥma ». Imgura-a n tmenɣiwt tamesbaṭlit ur ten-ttwalin lejnas d taɣawsa icemten, yerna wid yettekkayen deg tmenɣiwin-nni ttakfen-asen arrazen ɣef uttekki-nsen deg lebni n talwit deg umaḍal.

 

Deg wayen yerzan Iṛan, Iwunak Yeddukklen ed yimeddukal-nsen bɣan ad ssiḥellen amgaru (ṭṭrad) s yisem n targit takellaxt n lebni n « laman » deg wakk timiwa n umaḍal.

Lemmer ad tettwet Ian seg yigenni, aya ad tenker yimenɣi d tameqrant

 

Taswiɛt-a, llant kra (3) n tmiwa aydeg tuɣ tmes deg Wegmu (Ccerq) Alemmas akked Asya Talemmast: Lɛiraq, Afɣanistan-Pakistan akked Falesin.

 

Lemmer iɣallen imarikaniyen ed yimeddukal-nsen wten Ian seg yigenni (s yisem n tyita n “weɛdaw” qbel ad d-iwet), akk timura ay d-yezgan gar Yilal Agrakal akked tlisa n Ccinwa, Pakistan ed Afɣanistan, ad tenker deg-sent tmes, yerna aya yezmer mli ad d-yessenker Amgaru Amalan (Guerre Mondiale) Wis Kra.

 

Amgaru-a ad iaz Lubnan ed Surya.

 

Iwunak Yeddukklen ed yimeddukal-nsen n Temsisit Talasit (Alliance Atlantique) nnan-d, s webrid unib (officiellement), zuna, ad fken tiytiwin seg yigenni i deg kra kan n yimukan deg Ian, maca lemmer ad d-yili waya, ur yelli ccek, imenɣi ad iaz akk tamurt n Ian akked tmura nien. Yuɣ lal, nettwali ur d imukan kan aydeg tesɛa Ian tamguri-nnes taɣsit (industrie nucléaire) ara yettewten, wanag ad ttewten ula d imukan nien n yiserdasen akked yiɣarimen (civils) n tmurt-a: ttawilat n umesni (transport), lluzinat ed wauken izuyaz (édifices publics), atg.

 

Deg tidet, Ian tesɛa azal n 10% seg lɛula n umaal deg upitul ed lgaz, dɣa s waya, d nettat ay d tamurt tis 3 deg umaal ay yesɛan lɛula tameqrant akk deg yifarisen-a (produits), sdeffir Tgelda Tasaɛudit (ay yesɛan 25% seg lɛula n umaal) akked Lɛiraq (11%). Ma d Iwunak Yeddukklen sɛan kan 2,8% seg lɛula n umaal n upitul (azal n 20 n yimelyaen n tbettiyin). S waya, ur yessefk ad newhem ayɣer Imarikaniyen bɣan ad gen amgaru-a (ṭṭrad), imi tama n Wegmu (Ccerq) Alemmas akked Asya Talemmast, mi ara tent-nesdukkel, sɛant lɛula n upitul yugaren s 30 n tikkal tin n Yiwunak Yeddukklen, yerna ma ssawen Yimarikaniyen ad ṭṭfen tama-a, ad qqlen sɛan gar yifassen-nsen ugar n 60% seg lɛula n umaal n lgaz ed upitul.

 

Timiwa ayseg d-ttwayen Yiwunak Yeddukklen apitṛul-nsen

 

Nnig waya, seg melmi kan, ufan-d deg Ian lbir n laz wis sin ameqran akk deg umaal, deg tama n Soumar ed Halgan, d win aydeg llan azal n 12,4 n yibelyunen n m3, yerna aya yesɛa azal d ameqran deg taluft-a.

 

Iwunak Yeddukklen ed yimeddukal-nsen bɣan ad wten Ian i wakken kan ad jjen Imarikaniyen ed Yebrianiyen ad ɛawden ad ekmen tadamsa n upitul ed lgaz deg tmurt-a, yerna ad ɛassen ibriden n yiseldaten (pipelines), am wakken ara zemren ad ebsen annerni n Ccinwa ed Rusya deg tama-a.

 

Lesabat ay ssalayen akken ad wten Ian d wid ikecmen deg lesabat iserdasiyen imeqranen yerzan amaal s lekmal-nnes. S waya, tiyita n Ian d asurif kan nien seg “wemgaru [ṭṭrad] aɣezfan” n yiserdasen imarikaniyen, d amgaru ur nesɛi tilisa, maca yesserba-d idrimen, d asenfar (projet) ayyes Imarikaniyen bɣan ad ekmen amaal.

 

Wid ay d-yettheyyin iɣawasen (plans) n yimenɣi deg Yiwunak Yeddukklen akked Temsisit Talasit ttxemmimen ɣef yebriden yemgerraden ayyes ara d-snekren ccwal ed Ian. Seg tama nien, imdanen-a ukin mli s yixeṣṣaren ayyes yezmer ad d-yeglu wemgaru-a (ṭṭrad) deg wakk timura n Wegmu (Ccerq) Alemmas akked Asya Talemmast, am wakken ay meyyzen d acu n late ara d-yilin seg yimenɣi-a ɣef leswaq n upitul ed wayen nien.

 

Ma yella Imarikaniyen ed yimeddukal-nsen ttwalin qrib ad wten Ian, Surya ed Lubnan, yessefk daɣen ad ner mazal timura nien ay izemren ad ttewtent sakkin: Ccinwa, Rusya, Kurya n Ugafa, Venezuela akked Cuba ad d-tawe akk nnuba-nsent.


Imarikaniyen ed yimeddukkal-nsen la tt
eggimen tirebbaɛ-nsen. Iluɣma (exercices) akked wefraq n yiserdasen ed ttawilat iserdasiyen imarikaniyen, n tmura n Temsisit Talasit akked Isayil ɣef tlisa n Rusya ed Ccinwa qqnen akk ɣer wemgaru-a (ṭṭrad) ay ssefrayen ad t-gen deg Ian. Imi Imarikaniyen fernen taswiɛt-a akken ad ggallen yerna ad ssigden timura nien, bɣan ad d-sseknen i tmura ijehden n tallit n Wemgaru Alemmas ur yessefk ad d-grent iman-nsent asmi ara mmɣen ɣef Ian.

 

D amgaru (ṭṭrad) ara iazen akk amaal

 

S tyita n Ian, Imarikaniyen ed yimeddukal-nsen bɣan, deg tazwara, ad ssiwen ad sseɣlin Ian akked yimeddukal-nnes s yemrigen (lesla). Sakkin, ssefrayen aya ad ten-yessiweɣer yimenɣi usrid (direct) akked Ccinwa ed Rusya.

 

Ɣas ma yella s tyita n Ian, Imarikaniyen bɣan, taswiɛt-a, ad ṭṭfen Agmu (Ccerq) Alemmas ed Asya Talemmast, maca, deg tidet, ttwalin ɣer lbeɛd ugar, yerna bɣan ad kemmlen tikli-nsen akken ad ṭṭfen akk timiwa n umaal.

 

Afraq n yiserdasen akked yemrigen inaiyen (armes sophistiquées) n Yiwunak Yeddukklen ed Temsisit Talasit (Alliance Atlantique) ur yelli kan deg tmiwa ay d-yezzin Ian, wanag yettili-d deg wakk timiwa n umaal yerna ɣef teswiɛt.

 

Imarikaniyen ssefrayen ad ferqen timeẓdiyin-nsen deg Pulunya

 

Ayen ay gan yiserdasen imarikaniyen seg melmi kan ɣef yiri n yilel (lebe) n Kurya n Ugafa akked yiluɣma-nni (exercices) ay d-yeran din d ayen ay ikecmen deg lesabat ay d-ttheyyin Yimarikaniyen i umaal s lekmal-nnes.

 

Iluɣma-a (exercices) ed wefraq n yemrigen (leslaat) n Yiwunak Yeddukklen, Tamsisit Talasit (Alliance Atlantique) ed yimeddukal-nsen d ayen ay d-yettilin ɣef teswiɛt yerna deg tmiwa aydeg yella ccwal: 

 

- Deg tama n Kurya, deg Yilel (lebe) n Japun, deg Wazza (détroit) n Taiwan, deg Yilel n Ccinwa n Wenul (d timiwa aydeg Imarikaniyen zemren ad wten Ccinwa);

 

- Deg Pulunya, Imarikaniyen ed yimeddukal-nsen ferqen timediyin (missiles) n Patriot, deg wakud aydeg deg Tegduda Tatcikit, sbedden yiwen n wammas (centre) n uɛeyyen, yerna ttawilat-a deg sin yid-sen zemren ad ttusqedcen i tyita n Rusya;

 

- Deg Bulgaṛya, deg Ṛumanya akked Yilel (lebḥeṛ) Aberkan, Imarikaniyen ed yimeddukal-nsen ferrqen iɣerruba ay izemren ad wten Rusya ;

 

- Deg Juṛjya, Iwunak Yeddukklen ed Temsisit Taṭlasit (Alliance Atlantique) ferrqen iserdasen ;

 

- Deg Ubagu (Golfe) Afarsi, tettwafreq yiwet n terbaɛt d tameqrant mliḥ n yiɣerruba ed tneḍḍabin (sous-marins) iserdasiyen, gar-asen ula d tineḍḍabin tisṛayiliyin.

 

S waya, nettwali Imarikaniyen ed yimeddukal-nsen ferrqen iserdasen ed yemrigen (leslaḥat) deg waṭas n tmiwa ɣef teswiɛt yerna war aḥbas : deg wegmuḍ (ccerq) n Yilel Agrakal, deg Yilel Aberkan, deg Yilel n Kaṛayib, deg Temrikt Talemmast akked yedraren n And deg Temrikt n Wenẓul, yerna iɣallen imarikaniyen yellan deg Temrikt Talatinit akked Yilel n Kaṛayin ttḥakaṛen Venezuela ed Cuba.

 

« Aɛawen aserdasi » amarikani

 

Seg tama niḍen, Imarikaniyen ssawaḍen imrigen (leslaḥat) s uɛemmuṛɣer waṭas n tmura ay tefren s yisem n « uɛawen aserdasi » amarikani. Ɣef umedya (lemtel), Iwunak Yeddukklen ssenzen 5 n yimelyaṛen n yidulaṛen n yemrigen i Lhend, yerna ur yessefk ad nettu tamurt-a tecrek tilisa ed Ccinwa (Huge U.S.-India Arms Deal To Contain China, Global Times, 13 Yulyu 2010).

 

« Assenzi n yemrigen [leslaḥat] d ayen ara yesselhun assaɣen gar Yiwunak Yeddukklen ed Lhend, yerna, ama s webrid usrid [direct] neɣ arusrid [indirect], aya ad yettekki deg weḥbas n unnerni n Ccinwa deg tama-a ». (Yebder-it-id Rick Rozoff deg umagrad-nnes ‘Confronting both China and Russia: U.S. Risks Military Clash With China In Yellow Sea’, Global Research, 16 Yulyu 2010)

 

Iwunak Yeddukklen stenyan leɛqudat n wemɛawen aserdasi akked waas n tmura n Asya n Wenul-Utrim (Sud-Eest), gar-asent Singapur, Vietnam ed Indunisya. Leɛqudat-a d wid aydeg Imarikaniyen “ad ɛawnen” timura-a seg yidis aserdasi, yerna ad gen iluɣma (exercices) yid-sent ɣef tlisa n Ugaraw Amelwi (Pacifique) gar wayyuren n Yulyu ed Ɣuct 2010. Leɛqudat-a d wid ay yefkan ttesri i Yimarikaniyen ad ferqen imrigen-nsen (leslaat) deg tmiwa iqerben ɣer Ccinwa, yerna zemren ad ttusqedcen mgal tmurt-a. (rem Rick Rozoff, ‘Confronting both China and Russia: U.S. Risks Military Clash With China In Yellow Sea’, Global Research, 16 Yulyu 2010).

 

 

 

Asleɣmu (entraînement) n yiserdasen imarikaniyen deg tmura n Ugaraw Amelwi (Pacifique)

 

Seg yidis nien, yerna dima deg wenrar-a n ussewjed n tyita n Ian, Iwunak Yeddukklen ttsellien daɣen timura n Ubagu [Golfe]: Baḥṛayn, Lekwit, Qaar akked Limaat Taɛabin Yeddukklen. Imarikaniyen ssawen ɣer tmura-a timediyin (missiles) n lberr ay d-yesseɣlayen imrigen (leslaat) n weɛdaw, d timediyin n Patriot Advanced Capability-3, am wakken ay d-sbedden deg tmura-a yiwen n unagraw (système) n temaddit umi ɣɣaren THAAD, d win ay izemren ad d-yesseɣli imrigen n weɛdaw mi ara ilin deg yigenni aɛlayan. Imarikaniyen sseren daɣen deg tmura-a timediyin ilel-igenni Standard 3. Timediyin-a ttilint deg yiɣerruba iserdasiyen ay yesɛan anagraw n Aegis, d wid ay ittezzin, ussan-a, deg Ubagu Afarsi [Golfe Persique]. (rem Rick Rozoff,  NATO’s Role In The Military Encirclement Of Iran, Global Research, 10 Fua 2010).

 

Taswast (calendrier) n uheyyi n yemrigen (lesla) akked wefraq n yiserdasen

 

Yuɣ lal, akud ay fernen Yiwunak Yeddukklen akken ad ferqen imrigen (leslaat) ed yiserdasen ɣef yimeddukal-nsen ed yecriken-nsen d win yesɛan azal. Seg tama nien, imenɣi ur ibeddu arma fuken Yiwunak Yeddukklen afraq n yemrigen-nsen deg yimukan iwutan yerna arma sleɣman (entraîner) iserdasen-nsen. (Akken gan deg Lhend, ɣef umedya [lemtel])

 

Ayen la ierrun ussan-a netta d aheyyi n yiwen n uɣawas (plan) ara iazen akk timiwa n umaal, d aɣawas ay d-snulfan yiserdasen imarikaniyen i wakken ad d-snekren imenɣi aydeg ara d-beddent ugar n 40 n tmura s idis-nsen. Afraq-a n yiserdasen ed yemrigen inaiyen (armes sophistiquées) n tmura yemgerraden deg wakk timiwa n umaal werjin yera-d deg umezruy.

Nnig waya, Iwunak Yeddukklen ed yimeddukal-nsen ledyen isaduren (bases) iserdasiyen imaynuten deg tmiwa yemgerraden n umaal: “Amaal yettwaba d timiwa am wenrar n yimenɣi”. (Ẓrem Jules Dufour, ‘Le réseau mondial des bases militaires US’, Mondialisation.ca, 10 Yebrir 2010).

 

Imarikaniyen ssersen iɣallen-nsen imsellḥen akked wid n tmura timeddukal-nsen ddaw yiwen n ṛṛay ameqran ay yebḍan amaḍal ɣef tmiwa, yal tama tesɛa imḍebbren-nnes iserdasiyen ay tt-yettɛassan. « Iserdasen imarikaniyen sɛan isaduren [bases] deg 63 n tmura yerna rnan bnan isaduren imaynuten deg 7 n tmura niḍen seg 11 Ctembeṛ 2001 ar ass-a. S ujemmal, 255.065 n yiserdasen imarikaniyen ay yettwazerɛen deg umaḍal. (Ẓrem Jules Dufour,  « Le réseau mondial des bases militaires US, Mondialisation.ca, ass n 10 Yebrir 2007).

 

Amgaru Amalan Wis Kra 

 

S waya, iserdasen imarikaniyen heyyan-d tagertilt (carte) aydeg ban amaal d timiwa yerna yal yiwet ad as-ssersen taɛessast, d acu kan, deg tidet, tagertilt-a gan-tt-id d aɣawas (plan) i wakken ad steɛmen yes-s amaal.  Afraq n yiserdasen-nsen yettili-d ɣef teswiɛt deg waas n timiwa n umaal, yerna imebbren iserdasiyen imarikaniyen ay yettɛassan yal tama ttemɛawanen gar-asen akken ad d-yili wefraq-a akken iwuta. Ccɣel-a yekcem deg-s, daɣen, aheyyi ed wejmaɛ n lɛula n yemrigen (leslaat) deg tmura ticrikin n Yiwunak Yeddukklen, yerga gar tmura-a, llant ula d tid yemseɛdawen zik akked Yimarikaniyen, am Vietnam ed Japun. Deg tegnit n wass-a, Iwunak Yeddukklen, tamurt ijehden akk deg umaal, tettselli yerna tessemɣar tizemmar n yimenɣi n tmura n wakk timiwa n umaal i wakken ad d-tessenker imgura (ṭṭradat) deg tmiwa-a.

 

 

 

Ulac aɣilif ma yerɣa umaḍal akken ma yella i wakken wid yesnuzuyen imrigen (leslaḥat) deg Marikan ad rebḥen aṭas n yedrimen

 

Amgaru Amalan (Guerre Mondiale) Wis Sin yella-d s talɣa (sous forme) n yemgura ay yeran deg yimukan yemgerraden n umaal, maca ɣef yiwet n teswiɛt, imi, deg yiseggasen n 1940, werɛad ur d-tennulfa teknussna (technologie) ara yejjen yiserdasen n lejnas yembaɛaden ad mɛawanen yerna ad qedcen „ɣef teswiɛt“ deg yimenɣi-nni.

 

Maca Amgaru Amtiwgan (guerre planétaire) ay bɣan ad tt-gen Yimarikaniyen d win aydeg ara ttwaferqen yiserdasen ɣef teswiɛt ddaw ṛṛay awid n Washington ara iebbren deg wewliwel n yiɣallen n wakk icriken ed yemebbren-nnes.

 

Menɣir tidyanin n Hiroshima ed Nagasaki (aydeg yettusseqdec wemrig aɣsi [arme nucléaire]), Amgaru Amalan (Guerre Mondiale) Wis Sin yella-d s usseqdec n yemrigen n menwala. D acu kann, Amgaru Amtiwgan (guerre planétaire) ay tebɣa ad tt-teg Marikan d tin aydeg ara ttekkint ula d tiknussniwin n tallunt (technologies de l’espace). Lemmer ad snekren amgaru akked Ian, Imarikaniyen ed yimeddukal-nsen ad sqedcen imrigen aɣsiyen , am wakken ara sqedcen aas n lenaf nien n yemrigen inaiyen (armes sophistiquées). Yuɣ lal, zemren ad sqedcen ula d imrigen iliktudkiren (armes électromagnétiques) akked ubeddel n twennat (environnement) ay d-yennulfan seg melmi kan (wid umi ɣɣaren ENMOD).

 

Aseqqamu n Laman n Yeɣlanen Yeddukklen (Nations Unies)

 

Aseqqamu n Laman n Yeɣlanen Yeddukklen (Nations Unies) yefren, deg tezwara n wayyur n Yunyu 2010, ad iɛaqeb Ian i tikkelt tis 4, d aɛaqeb aqesan aydeg, tikkelt-a, Ian tettueṛṛem ugar seg tmesɣiwt n yemrigen (leslaat), am wakken „ara tegget fell-as tɛessast seg yidis n tedrimt“. Maca nesissif imi amaal itteddu s tizzelgi. Kra kann n wussan qbel ad tettuɛaqeb Ian, Aseqqamu n Laman yugi seg llsas ad d-yessuffeɣ taseɣrut (déclaration) aydeg ara yezzem ɣef Isayil imi ay temmeɣɣef terbaɛt-nni n yiɣerruba n tlelli ay yellan tteddun ɣer Ɣezza.  

 

Iwunak Yeddukklen ḥeṛsen Rusya ed Ccinwa akken ad qeblen aɛaqeb-a n Iṛan, ɣas ma yella aya iḍurr-itent. Yuɣ lḥal, Ccinwa ed Rusya bnant-d yiwet n terbaɛt n tdukli taserdasit, tin umi semmant Tuddsa n Wemɛawen n Shanghai, aydeg Iṛan tettekka s yisem-nnes d tamanayt (observatrice), d acu kan, imi ass-a Ccinwa ed Rusya fkant afus ɣef Iṛan deg Useqqamu n Laman, tadukli-a tezmer ad tettwaɣ. Aɛaqeb n Useqqamu n Laman i Iṛan d win ara iḥebsen amɛawen aserdasi akked leɛqudat n tnezzut (ttjaṛa) ay testenya Iṛan akked Ccinwa ed Rusya. Aɛaqeb-a ad d-yeglu daɣen s lmaḍerra tameqrant ɣef temḥaddit n yigenni n Iṛan, ladɣa imi Iṛan tettḥuddu igenni-nnes s ttawil akked tmussni n Yirusiyen.

 

Aɛaqeb n Useqqamu n Laman i Iṛan d win ay yefkan ttesriḥ i tummɣa ɣef tmurt-a.


Imarikaniyen bɣan ad msefhamen akk lejnas akken ad d-snekren amgaru

 

Ttawilat n yisalan utrimen (iɣerbiyen) rran Iṛan d taɛdawt tamezwarut n laman deg umaḍal, ɣas ma yella ur tesɛi imrigen aɣsiyen (armes nucléaires). Ttawilat-a n yisalan ttɛawaden-d i wayen d-ttinin yinabaḍen (lḥukumat), yerna qqlen, ass-a, ula d nitni ggaren-d tiɣri i lmend n tummɣa ɣef Iṛan akken ad tettuɛaqeb i lmend n weḍman n laman i Isṛayil.

 

 

Ttawilat n yisalan utrimen (iɣerbiyen) ggaren-d tiɣri i ussenker n wemgaru (ṭṭrad). Ttawilat-a sskanayen-d iṛupurṭajen wa deffir wa ɣef Iṛan akken ad tt-cemmten, i wakken ad sqenɛen medden yessefk ad tettwet tmurt-a.

 

Yuɣ lḥal, taḥemla-a n usseqneɛ n medden i lmend n ussenker n wemgaru (ṭṭrad) tcuba Tankizit (Inquisition) taspenyulit : bɣan ad rren medden ttamnen amgaru, ɣas n lbaṭel, d ayen yessefken ad d-yili i lmend n lewqama.

 

Ayen ay izemren ad ihudd laman deg umaḍal yettwassen yerna yella ttbut fell-as: d tadukli gar Yiwunak Yeddukklen n Marikan, Tamsisit Taṭlasit akked Isṛayil. Maca mi ara d-ɣeḍlen yemḍebbren rrebrab ɣef medden, kullec itteddu s tizzelgi : wid d-yessenkaren amgaru (ṭṭrad) tteqqalen d imdanen yettnadin talwit, ma d wid yettmettaten deg wemgaru tteqqalen d iɛdawen n talwit. Deg 2006, qrib sin n yimuren ɣef kraḍ (1/3) seg Yimarikaniyen llan mgal tummɣa ɣef Iṛan. Maca yiwen n ussenqed n Reuter-Zogby ay d-gan deg Fuṛaṛ 2010, yekcef-d 56% seg Yimarikaniyen bɣan lemmer ad mmɣen Yiwunak Yeddukklen ed Temsisit Taṭlasit ɣef Iṛan.

 

Wid ay d-yesnulfuyen lekdeb deg yinabaḍen (lḥukumat) akken ad sqenɛen wiyaḍ akken ad d-ddun s idis-nsen, ur llin d iwḥiden deg leqdic-a.

 

Ula d amussu-nni (mouvement) amarikani n yimeɣnasen mgal wemgaru (ṭṭrad) – d win aydeg kecmen yimeggiyen [agents] n unabaḍ amarikani – yebda yettmala ɣer yidis n wid ay yebɣan ad wten Iṛan. Amussu-a yebḍa. Wid yettekkan deg-s qqlen ḥekkun ɣef yemgura ay inekren yagi (Afɣanistan ed Lɛiraq), maca ur ḥekkun ɣef yemgura ay d-ssewjaden yiserdasen imarikaniyen i uzekka. Seg wasmi ay yuley Obama ɣer udabu, amussu n yimeɣnasen mgal wemgaru yefcel.

 

S waya, aṭas seg yimeɣnasen ay iqeddcen akken ad yeḥbes wemgaru (ṭṭrad) n Afɣanistan ed Lɛiraq, ur d-cligen seg « uɛaqeb n Iṛan s tleffuɣin [lbumbat] », yerna ur ttwalin tummɣa ɣef Iṛan d tawaɣit ay izemren ad tessiweḍɣer Wemgaru Amaḍlan (Guerre Mondiale). 

 

Qbel ad mmɣen Yimarikaniyen ɣef Lɛiraq deg 2003, nekrent tmeskanin (manifestations) timeqranin aṭas mgal wemgaru (ṭṭrad), maca ussan-a, mi ttheyyin ad wten Iṛan, qrib acemma ur yelli.

 

Ayen ay izemren ad ihudd laman deg umaḍal d tadukli gar Yiwunak Yeddukklen n Marikan, Tamsisit Taṭlasit ed Isṛayil.

 

Deg wenrar adiplumati, Ccinwa ed Rusya fkan afus ɣef Iṛan akken ad tettwet. Seg tama niḍen, timura taɛṛabin timeqranin ay yettekkan deg terbaɛt n Lemcawṛat n Yilel Agrakal (ddaw ṛṛay n Temsisit Taṭlasit [Alliance Atlantique]) qeblent tummɣa ɣef Iṛan. Deg tgara, ula d igduden n tmura tutrimin (tiɣerbiyin) qeblen ad d-ilint.

 

S waya, neggar-d tiɣri i warraw n tmurt deg Yiwunak Yeddukklen, deg Tuṛuft Tutrimt (taɣerbit), deg Isṛayil, deg Ṭṭerk akked wakk timiwa n umaḍal akken ad agin asenfar-a (projet) aserdasi, akken ad d-neṭqen mgal yinabaḍen-a (lḥukumat) ay yeddan akked ṛṛay n tyita n Iṛan, ad d-neṭqen mgal ttawilat n yisalan ay yettusseqdacen akken ad ffren tidet n yixeṣṣaren ay izemren ad d-ilin seg wemgaru (ṭṭrad) mgal Iṛan.

 

 

 

Imarikaniyen ad d-snekren amgaru (ṭṭrad) akken ad rebḥent teṛmisin (tikebbaniyin) ay d-ixeddmen imrigen (leslaḥat)

 

Asenfar-a (projet) d win ara yebnun tadamsa ay yetthuddun yerna d win ay iqeddcen i lmend n usserbeḥ n terbaɛt tamecṭuḥt n yemdanen, deg wakud aydeg d imelyaṛen n medden niḍen ara yellaẓen deg umaḍal.

 

Amgaru-a (ṭṭrad) d tisselbi

 

Lemmer ad d-yenker Wemgaru Amaḍlan (Guerre Mondiale) wis Kraḍ, yezmer ad yessenger amaḍal. Albert Einstein yefhem, aṭas aya, d acu-t umihi (danger) n wemgaru aɣsi (guerre nucléaire) yerna yeẓra ad yessenger akk tameddurt deg umaḍal, yerna ula d nekni nettwali ixeṣṣaren ayyes d-igellu waya deg temsalt-nni n usseqdec n wuṛanyum yemsan (uranium appauvri) deg yimenɣi. D aya ay yejjan Einstein ad d-yini : « Ur ẓriɣ d acu-ten yemrigen [leslaḥat] ayyes ara nennaɣ deg Wemgaru Amaḍlan wis 3, maca deg wis 4, ad nennaɣ s yeẓra akked yiɛekzan ».

 

Ttawilat n yisalan, aggagen (intellectuels), imassanen akked yisertayen (politiciens) amzun msefhamen ad ffren tidet ɣef lmaḍerra ara d-yekken seg wemgaru aɣsi (guerre nucléaire) ara yesnegren imdanen, maca tawaɣit-a bdant-tt-id kra n tmura s yisurifen.

Mi ara yeqqel lekdeb d tidet, d awezɣi ad neqqel ɣer deffir.

 

Asmi ara yeqqel wemgaru (ṭṭrad) d aḥric seg tmeddurt n medden, d taɣawsa yettwaqeblen deg lbal-nsen, lḥeqq akked ccṛeɛ igraɣlanen ad hudden seg llsas : wid yekkaten i lmend n talwit tteqqalen d imdanen yeffɣen i lqanun, yerna ayen ara gen mgal wemgaru ad yeqqel d tinɣi (crime).

 

Yessefk fell-aɣ ad d-nekcef lekdeb yerna ad d-nekcef ayen wuɣur yezmer ad yessiwe. Lekdeb d win ara yejjen medden ad qeblen assenger n yergazen, tisednan ed yigerdan war amgerrad. D win ay yetthuddun tiwaculin s lekmal-nsent. D win yettajjan imdanen ur ttaṭṭafen deg wawal-nsen, ur ttqadaren aytmaten-nsen. Lekdeb ireggel abrid i medden ay yebɣan ad d-sseknen tagmat-nsen i wid yenerren. Lekdeb iqeddec i wakken ad idum uwanak (ddula) imeḥḥqen tilelli. Lekdeb yetthuddu ama d taɣelnaẓri (nationalisme), ama d tamsegraɣlant (internationalisme). 

 

Lemmer ad nesseɣli lekdeb, ad nessiweḍ ad nesseɣli, daɣen, asenfar-a (projet) n tmenɣiwt akked uhuddu n umaḍal s lekmal-nnes, d asenfar aydeg d uccanen kan imelluẓa ay yebɣan ad awḍen ɣer nnfeɛ-nsen.

 

Imarikaniyen ed yimeddukal-nsen heyyan-d asenfar-a (projet) i wakken ad d-rebḥen idrimen, maca aya yezmer ad ihudd akk azalen alsiyen (valeurs humaines) yerna ad yerr imdanen am “lmeyyet yeddren”. Ihi yessefk ad neqdec akken ad yebes waya.

 

Yessefk ad nenke lekdubat n yiniɣiyen-a n wemgaru (criminels de guerre) ay iqeddcen deg yeswiren iɛlayanen n udabu, yessefk ad nenke lekdubat n yemebbren n temisin (tikebbaniyin) ay la ten-ieṛṛsen yerna bedden s idis-nsent. Yessefk ad nhudd adabu-a n rrebrab ay d-ettmen fell-aɣ Yimarikaniyen. Yessefk ad neqdec i wakken ur irebbe wemgaru-a (ṭṭrad) ay bɣan ad t-id-snekren Yiwunak Yeddukklen, Tamsisit Talasit akked Isayil. Yessefk ad neqdec akken ad ttwaɣelqent lluzinat n yemrigen (leslaat) akked yisaduren (bases) iserdasiyen. Yessefk ad d-nerr iserdasen s ixxamen-nsen. Yessefk ɣef yiserdasen n yiɣallen imsellen ad agin lame n lbael, ad agin ad ttekkin deg wemgaru-a iniɣi (criminel).

 

Taɣbalut : http://www.mondialisation.ca/

 

Sɣur Michel Chossudovsky

Tasuqilt : Omar Mouffok

 

Comments (0)

You don't have permission to comment on this page.