Seg Mossadegh γer Ahmadinejad : Iṛan d inegmi* n CIA
*laboratoire
Sγur Thierry Meyssan (Birut, Lubnan, 17 Yunyu 2009)
Ass-nni n tefrant, deg Iṛan, yeffeγ-d yisali γef tukerḍa n tuγac n tefranin, dγa dindin kan yezreε gar medden deg Ṭ̣ehran. D anect-nni ay yejjan wid yeddan ed ayatullah Rafsanjani ed d-ffγen γer yizenqan akk-n ad nnaγen ed wid yeddan ed ayatullah Khamenei. Arway-a d CIA ay t-id-yessekren s tuffra, imi wid ay iqeddcen yid-s ttaznen isamasen (tibṛatin n tilifun) i Yiṛaniyen ay deg ay asen-d-ssiwḍen isalan irewyen. Thierry Meyssan yeḥka-aγ-d deg-a γef wemgaru-a asnafsi (guerre psychologique).
Deg Meγres n 2000, taneγlaft n tγawsiwin n beṛṛa tamarikanit Madeleine Albright testeεṛef aselway Eisenhower ed unabaḍ-nnes beddlen adabu n Iṛan deg 1953, yerna s tedyant-a ay nezmer ad nefhem ayγer ay mseεdawen Yiṛaniyen ed Yiwunak Yeddukklen ass-a. Deg yimalas yezrin, mi d-yeγra Obama inaw-nnes (discours) i Yinselmen, deg Lqahira, ula d netta yesteεṛef s wudem unṣ̣ib (officiel) ”deg tallit-nni n Wemgaru Asemmaḍ (Guerre froide), Iwunak Yeddukklen uraren dduṛ deg tuttya n unabaḍ (lḥukuma) n Iṛan ay yettwafernen s tugdut (démocratie)”.
Deg tallit-nni, Iṛan d yiwen n ugellid n tkellax, acah Mohammed Reza Pahlavi ay yellan yeḥkem-itt. Wa, d Ibriṭaniyen ay t-yessersen γef lεeṛc, sdeffir ma ḥettmen baba-s akk-n ad yejj adabu. Reza Pahlavi, baba-s n ugelli-da, yella zik d afesyan akuzak (officier cosaque) ay yeddan ed Yinaziyen. D acu kan, Mohammed Reza Pahlavi tella terra-t tmara ad yeqdec ed uneγlaf amezwaru aγelnaẓri (nationaliste) Mohammad Mossadegh. Aneggaru-a, s tallalt n wayatullah Abou Al-Qassem Kachani, yesseγlen (nationaliser) apitṛul n Iṛan. D ay-a ay yesserfan Ibriṭaniyen, dγa ssuttren seg Yimarikaniyen ad d-gren iman-nsen i wakk-n ur ttajjan Iṛan ad asen-teffeγ i webrid, imi ay ugaden lemmer ad teqqel d tamurt tasduklant (communiste). Γef way-nni, CIA tga-d aγawas (plan) n Ajax ay yes tessefra ad ttesseγli Mossadegh seg udabu, yerna d acah n Iṛan ara tt-yallen deg wanect-a. Sakk-in, mi yettwakkes Mossadegh, ad ssersen deg wemkan-nnes Fazlollah Zahedi, ay yellan d ameḥbus γer Yebriṭaniyen. Asmi ay yeṭṭef Zahedi anabaḍ, yessebded yiwen seg yiduba imesbaṭliyen imeqranen akk deg tallit-nni, ma d acah n Iṛan, deg lweqt ay deg lbaṭel d aberkan yella ittekk deg tmurt-nnes, netta yella itteṣ̣ṣ̣er wid ay t-yettgen yerna yessuffuγ-d tugniwin-nnes deg tesγunin (magazines) tutrimin (tiγerbiyin).

Mohammed Mossadegh
Imḍebbren n temhelt (opération) n Ajax d amsenzik (archéologue) Donald Wilber, amezray (historien) Kermit Roosevelt (ay yellan d memmi-s n memmi-s n uselway Theodore Roosevelt) akked ujiniṛal Norman Schwartzkopf Sr. (memmi-s, ay yesεan isem-is, d netta ay d imḍebber n temhelt Abubbar n Uneẓruf [Tempête du Désert] deg wemgaru-nni n Lεiraq n 1991). Tamhelt n Ajax tettγimi-d d amedya (lemtel) ay yesskanayen amek ay d-tesskaray tmurt ccwal deg tmurt niḍen. CIA tesnulfuy-d taḥkayt, mi ara d-teḍru, medden ad γilen d aγref (cceεb) ay igan tanekra (révolte), deg lweqt ay deg, deg tidet, d CIA ara yettgen kra n tuγdaḍt tuffirt (mission secrète). CIA tejmeε i lmend n way-a 8000 n ”yisegbaren” (acteurs), txelleṣ̣-iten akk-n ad gen tameskant (tamesbanit) n tkellax, i wakk-n ad d-ttuṣ̣ewwren ed ad ten-id-tessken tγemsa (presse) tutrimt (taγerbit).
I wass-a ? D amezruy ara d-yettalsen iman-nnes ? Washington tejja takti-nni n wehjam imselleḥ γef Iṛan, yerna tessefreγ (dissuader) Isṛayil i wakk-n ad teg ay-a. I lmend n ”ubeddel n udabu”, tadbelt (administration) n Obama tesmenyaf ad turar urar n leqdic uffir –d leqdic ur nelli d amihaw (dangereux) am wemgaru (ṭṭrad), maca ur yeḍmin ma ad yecc neγ ala. Akk-n kan fukent tefranin n tselwit deg Iṛan, bdant-d tmeskanin (timesbaniyin) deg Ṭ̣ehran, ay deg wid yeddan deg Mahmoud Ahmadinejad ed wemnir (guide) Ali Khamenei, ttemqabalen ed wid yeddan ed Mir-Hossein Mousavi (ay ixeṣ̣ren tifranin) ed uselway aqbur n Iṛan, Akbar Hashemi Rafsanjani. Timeskanin-a sskanayent-d ugur ameqran yellan gar tmeγda taγelnaẓrit (prolétariat nationaliste) ed tburjwazit n Iṛan ay iseqḍen seg ussekcem n tmurt-nsen γer ussemḍel (mondialisation). Ma d Washington, ara yesseqdacen widak-nnes deg Iṛan, tεerreḍ ad tger iman-nnes akk-n ad tesseγli aselway Ahmadinejad ay yettwafernen i tikkelt niḍen.
Ihi ula d tikkelt-a, Iwunak Yeddukklen rran Iṛan d anrar i wakk-n ad εerḍen deg-s tarrayin (méthodes) timaynutin n werway n tmura. CIA tesseqdec deg 2009 yiwen n wemrig (leslaḥ) d amaynut: tilifunat imawiyen (portables).
Seg wasmi ay icaε tilifun amawi gar medden, imeẓla n wumel (services de renseignements) ineglusaksiyen qqlen zemren ad d-ṭṭfen ed ad ssemḥessen xir ay-n ay ssawalen medden gar-asen. I wakk-n ad slen i way-n ssawalen medden deg tilifunat urkiden, imeẓla n wumel yessekf ad ssersen ibidren (bretelles), d tinelwa (lexyuḍ) ara ten-yejjen ad slen ay-n la ssawalen medden deg yizirig-nni (ligne), yerna ay-a yettḥettim-iten ad aznen imeggiyen (agents) akk-n ad ssersen ibidren-nn. D acu kan, akked tilufunat imawiyen, ur ḥwajen imeggiyen, wanag zemren ad d-ṭṭfen ay-n ssawalen yes-sen medden s uẓeḍḍa n Echelon [d yiwen n uẓeḍḍa n ttawilat ay sseqdacen Yiwunak Yeddukklen ed kra n tmura timeddukal akk-n ad slen i way-n ssawalen neγ ttarun medden deg ttawilat n teγwalt (communication)]. D acu kan, γas ma yella Echelon yettaṭṭaf-d ay-n ssawalen medden deg tilifun, maca ur yezmir ad d-yeṭṭef ay-n ssawalen medden mi ara sseqdacen tilifun n Skype, dγa γef way-a ay sseqdacen aṭas medden Skype deg tmiwa anda llant tlufa. Γef way-a, National Security Agency (NSA) [d tanegga tamarikanit ay d-yelhan s tmesliwt n way-n ay ssawalen medden deg umaḍal], temcaweṛ ed teṛmisin (ccarikat) ay yettakfen anekcum γer Internet i wakk-n ad tt-allent ed ad tt-jjent ad tsell ula i way-n ay ssawalen medden deg Skype. Tiṛmisin ay iqeblen, Iwunak Yeddukklen xellṣ̣en-tent s yedrimen imeqranen.
Deg tmura ay ṭṭfen Wanglusaksiyen –Lεiraq, Afγanistan ed Pakistan-, imeẓla-nsen n wumel (services de renseignement) ttaṭṭafen-d akk ay-n ay ssawalen medden deg tilifun, ama d amawi neγ d urkid. Iswi-nsen ur yelli d tira n way-n ara ssawalen kra n meden, wanag bγan ad ssnen anwa-ten medden ay yessen yal amdan, ad ssnen ”iẓeḍwan n tmetti”. S way-a, tilifun itteqqal d axabit ay ikeccfen akk imdanen ay yessen kra n wemdan. Dγa akk-a ay ssaramen Wanglusaksiyen ad ssnen iẓeḍwan n trebbaε ara yettnaγen mgal-nsen. Seg tama niḍen, tilifunat ttajjan daγen imeẓla n wumel ad d-afen imukan n n yemdanen-nni ay ttnadin, dγa s way-a, ad zemren ”ad ten-mḥun”.
Γef way-a, deg Fuṛaṛ n 2008, imenkaren (insurgés) afγaniyen nnan-asent i teṛmisin (ccarikat) n tilifun ad ḥebsent leqdic-nsent yal ass seg 5 n tmeddit arma d 3 n tṣ̣ebḥit, i wakk-n ur ttajjan Ineglusaksiyen ad ḍefren awliwel-nsen seg wemkan γer wayeḍ. Tiska n umedwel (antennes-relais) n wid ay yugin ad aγen awal rẓan-tent yimenkaren.
Seg tama niḍen, asmi ay gan Yisṛayiliyen tamhelt-nsen (opération) n ”Waldun Yeqquren” deg Γezza, deg Dujembeṛ 2008 – Yennayer 2009, ur rẓin ttawilat n tilifun n Γezza, wanag ḥuzan kan yiwet n teγsart (centrale) n tilifun, yerna s tuccḍa. Asseqdec n tilifun deg wemgaru (ṭṭrad) d tikli tamaynut ay d-uwyent, tagara-a, tmura tutrimin (tiγerbiyin). Naqal, seg wasmi ay d-yella wemgaru n Lεiraq n 1991, qqlent tmura tutrimin sseqdacen-t, deg yimenγi ”tiẓri n xemsa n twinas” (théorie des cinq cercles) ay d-yesnulfa weknaner (colonel) John A. Warden: ttawilat n tilifun yessekf ad ttewten i wakk-n imezdaγen n tmurt ad ten-yeffeγ leεqel yerna i wakk-n ad tegzem teγwalt (communication) gar wammasen n wenzaḍ (centres de commandement) ed yiserdasen. D acu kan, ass-a, qqlen yiγallen utrimen ttḥuddun ttawilat n teγwalt. Yagi, mi akk-n ay tella tettwat Γezza, taṛmist n tilifun n Jawwal tekfa-asen i Yifalesṭiniyen ay yettekkan γer-s asmad (crédit), yerna nnan-d gan ay-a i wakk-n ad ten-allen. Maca deg tidet, d Isṛayiliyen ad d-yesfaydin seg wanect-a.
I lmend n way-a, imeẓla n wumel (services de renseignement) anglusaksiyen ed yisṛayiliyen snulfan-d tarrayin (méthodes) n wemgaru asnafsi (guerre psychologique) ay deg qqlen sseqdacen aṭas tilifun amawi. Deg Yulyu 2008, sdeffir ma tembaddal Isṛayil ed Ḥizbullah imeḥbas ed ljettat, ttwaznent tmerwin n yigiman (dizaines de milliers) n teγra (appels) n tilifun i Yilubnaniyen. Wid ay yeslan i teγri-nni, slan i yiwet n taγect tessawal s taεṛabt, tesseḥder medden seg uttekki deg yimenγi i lmend n Lubnan, yerna twet-d deg Ḥizbullah. Jibran Bassil, aneγlaf alubnani n teγwalt (communication) yeccetka γer Yeγlanen Yeddukklen (Nations Unies) γef tγawsa am ta ay yettusemman d rregmat i lḥeṛma n tmurt n Lubnan.
Akk-n daγen, deg Tubeṛ n 2008, d timerwin n yigiman (dizaines de milliers) n Yilubnaniyen ed Yisuriyen ay d-yeṭṭfen yiwet n teγri (appel) ay deg ay asen-nnan zemren ad d-rebḥen 10 n yimelyunen n yidulaṛen lemmer ad d-kfen kra n telγut (information) ara iεawnen deg tifin ed weslelli (libération) n yiserdasen isṛayiliyen yettwaṭṭfen d imeḥbas. Imdanen ay yebγan ad ttekkin deg way-nni nnan-asen ad γren i yiwen n wuḍḍun n tilifun n Tgelda Yeddukklen (Royaume-Uni).
Ihi ula ass-a, tarrayt-a (méthode) tettusseqdec deg Iṛan i wakk-n ad rewyen leεqul n medden s yisalan yessexlaεen, ed ad d-ssekren ccwal ara sqedcen i nnfeε-nsen.
Deg tazwara, uznen isamasen deg yiḍ-nni n wefran n tuγac, ed nnan i medden Aseqqamu n yemḍifen n Tmenḍawt (Conseil des Gardiens de la Constitution – d amtil n Wexxam n Ccṛeε n Tmenḍawt) ixebber Mir-Hossein Mousavi s werbaḥ-nnes deg tefranin. Mi d-yettwakcef wegmuḍ (résultat) n tefranin kra n tsaεtin sakk-in, yelfa-d d Mahmoud Ahmadinejad ay yulsen yettwafren n 64%, dγa d ay-a ay yejjan medden ad ḥulfun tella-d tukerḍa tameqran deg tuγac n tefranin. Yuγ lḥal, Mousavi s timmad-nnes ed yimeddukal-nnes llan tḥeqqen d Ahmadinejad ara ten-yernun yerna s waṭas n tuγac, yerna yenna-d ssebba n way-a netta d amgerrad yellan gar n lḥemla n Ahmadinejad, ay ijehden, ed lḥemla-nnes netta. D ay-a ay yejjan aselway aqbur Akbar Hashemi Rafsanjani ad d-yaru tabṛat yeldin akk-n ad d-yeccetki γef way-a. Ma d isuda n ussenqed (instituts de sondage) imarikaniyen deg Iṛan llan, yagi la ttcaren d Ahmadinejad ara irebḥen deg tefranin yerna ad yagar Mousavi s 20 n tenqiḍin. Ihi, qbel ma kkant tefranin-nni, ur yelli ula d yiwen ay d-yennan yezmer Mousavi ad yerbeḥ deg-sen, γas ma yella ulac ccek, tukerḍa n tuγac tεawen i wakk-n ad yimγur wemgerrad gar Ahmadinejad ed wexṣ̣im-nnes.
Sakk-in, ttwafernen-d kra n yiγermanen (citoyens) neγ qeddmen-d iman-nsen deg Internet i wakk-n ad ssiwlen, deg Facebook neγ ad ttekkin deg tnelwa (lexyuḍ) n yisalan n Twitter. Imir-nni, uwḍen-ten-id isamasen n yisalan –n tidet neγ n tkellax- ay ten-id-ixebbren γef wamek la tetteddu taluft-nni tasertit (politique) ed tmeskanin-nni (timesbaniyin) ay yekkren deg Iṛan. Isalan-a ur neẓri anwa ay ten-id-yuran, yerna d nitni ay d-ixebbren iγallen n udabu sqedcen imrigen (leslaḥ) yerna nγan aṭas n medden; isalan-a, ar ass-a werεad ur neẓri ma d tidet neγ ala. Ass-nni, teγli-d d zzheṛ kan, taṛmist (ccarika) n Twitter teγleq adeg-nnes (site) deg yiḍ i wakk-n ad tṣ̣eggem kra seg ttawilat-nnes. D acu kan, aγlif (ministère) n tγawsiwin n beṛṛa n Yiwunak Yeddukklen iger-d iman-nnes ed yessutter i teṛmist-a ad twexxer aṣ̣eggem n ttawilat-nnes i wass niḍen. Γef leḥsab n New York Times, iswi n lecγal-a netta d azraε n ccek deg wulawen n medden.
Deg lweqt-nni, CIA teγra-d i trebbaε n yimeγnasen (militants) yellan mgal Iṛan ama deg Yiwunak Yeddukklen neγ deg Tgelda Yeddukklen i wakk-n ad rnun ad ttekkin deg werway-a. Imeγnasen-a ferqen-asen yiwen n wedlis isem-nnes ”Amnir imsifses [guide pratique] i tegrawla deg Iṛan”. Amnir-a yettakf-d aṭas n nnaṣ̣ayeḥ ay yettεawanen, gar-asent:
-Wid ay yettekkan deg Twitter, ad slugnen (régler) lweqt γef leḥsab n lweqt deg Ṭ̣ehran
-Ad aznen akk iznan-nsen (messages) γer tansiwin (adresses) n Twitter @stopAhmadi, #iranelection akked #gr88 ;
-Ur yessekf ad mmγen γef yideggen unṣ̣iben (officiels) n Uwanak (ddula) n Iṛan. Amnir-nni yenna-asen ”Jjem igen (armée) amarikani d netta ara d-yelhun s way-a”.
Mi bdan medden qeddcen s nnaṣ̣ayeḥ-a, yeqqel ur yezmir yiwen ad iẓer ma yella isalan ay d-yettwazanen γer Twitter d tidet neγ tikellax, am wakk-n ur yezmir yiwen ad iẓer ma yella wid ay ten-id-yettaznen d inagan ay iḥedṛen deg tmeskanin-nni (timesbaniyin) n Ṭ̣ehran neγ d imeggiyen (agents) n CIA ara iqeddcen deg Langley, dγa yeqqel ur nezmir ad neg amgerrad gar tidet ed tkerkas. Iswi n way-a netta d axlaq n werway ed ccwal i wakk-n ad gen abrid i Yiṛaniyen ad nnaγen gar-asen.
Ignan (armées) n umaḍal akk rran-d ddehn-nsen γer tedyanin la iḍerrun deg Ṭ̣ehran, yerna bγan akk ad ẓren ma ad tecc tarrayt-a (méthode) tamaynut ara εerrḍen Yimarikaniyen deg Iṛan. Iban tarrayt-a tessaweḍ ad d-tessker ccwal deg tmurt. Maca ur netḥiqq ma yella ad tessiweḍ CIA ad teg s yimeskanen (manifestants) ay-n ay yella, naqal, Pentagone, yebγa ad t-yeg, sakk-in yejja-t: abeddel n udabu n Iṛan ed tmenγiwt n Tegrawla tineslemt.
Sγur Thierry Meyssan, d asellaḍ aserti (analyste politique) yerna d imsebded n Uẓeḍḍa n Voltaire.
Tasuqilt sγur Omar Mouffok
Taγbalut (source): www.voltairenet.org
Comments (0)
You don't have permission to comment on this page.