| 
  • If you are citizen of an European Union member nation, you may not use this service unless you are at least 16 years old.

  • You already know Dokkio is an AI-powered assistant to organize & manage your digital files & messages. Very soon, Dokkio will support Outlook as well as One Drive. Check it out today!

View
 

Jurjya la tettqerrib gher Iran - Washington tettmuqqul

Page history last edited by takelsertit 13 years, 9 months ago

 

Juṛjya la tettqerrib γer Iṛan, ma d Washington tettmuqqul

 

Sγur Giorgi Lomsadze (d aneγmas imzireg [independent])

 

Tidyanin tineggura ay yeḍran deg Ukṛanya ed Kirgizistan rwint lbenyan-nni ay bnan Yimarikaniyen s tegrawliwin timzewwqin (révolutions colorées) ay d-yellan deg yiseggasen-a ineggura i wakken ad εerḍen ad ṭṭfen timura n Tdukli Tasuvyatit taqburt. Ass-a, ameddakel uqrib akk n Yiwunak Yeddukklen deg tama-a, aselway ajuṛju Mikheil Saakashvili (ay yeṭṭfen adabu s “tegrawla n tlellac [revolution des roses]”), ula d netta yebda yetturar urar d amaynut, d win aydeg yettnadi kan γef nnfeε n Juṛjya, war ma inuda γef win n Yimarikaniyen, yerna aya, s uqerreb γer Iṛan. D ayen ay izemren ad ibeddel mliḥ tagnit n tdukliwin gar tmura deg tama-a.

 

31 Mayyu, 2010 (seg Tbilisi, Juṛjya)

 

Aselway n Jurya, Mikhail Saakashvili

 

 

Sdeffir ma tekka Juṛjya acḥal n yiseggasen tettemḥizwar gar yiḍarren ed yicuḍaḍ n Yiwunak Yeddukklen ed Rusya, yettban-d, ass-a, amzun imḍebbren n Juṛjya bγan bγan ad d-skecmen acrik amaynut deg wurar-nsen aserti (politique) deg tama-a – d tamurt n Iṛan.

 

Mi mlalen deg tlemmast n Mayyu, imḍebbren ijuṛjiyen ed yiṛaniyen ssawlen gar-asen γef waṭas n yisenfaren (projets) n wemεiwen. Iṛaniyen εezmen ad kksen ccerḍ  n lviza i Yijuṛjiyen ara d-yerzun γef tmurt-nsen, yerna Ṭehran tessefray daγen ad tessefti idrimen deg Juṛjya i lmend n lebni n yiwet n teγsart (centrale) n trisiti s waman am wakken ara tessiweḍ tessenz trisiti i Juṛjya. Ijuṛjiyen bγan daγen ad mεiwnen ed Yiṛaniyen i lmend n lebni n ttawilat ara d-igen trisiti s waḍu. Ass-a, isenfaren-a la ttemcawaṛen fell-asen Yijuṛjiyen akked Uneγlaf-nsen amenzu, Nika Gilauri. Seg tama niḍen, Juṛjya tuzen aneεruḍ i uselway iṛani, Mahmoud Ahmadinejad, i wakken ad d-yerzu fell-as, yerna aneγlaf n tγawsiwin n beṛṛa n Iṛan, Manoucheht Mottaki, yezmer ad yerzu γef Juṛjya deg Yunyu, i wakken ad yessiwel ed yemḍebbren n tmurt-a γef ttfaṣil n wemεiwen-a amaynut.

 

Yuγ lḥal, deg wakud aydeg tamsalt-nni n weγsi iṛani (nucléaire iranien) ur msefhamen fell-as lejnas, deg wussan-a, ayen ay d-yenna udabu n Juṛjya d ayen ayγef ur bnin wid yettḍafaren timsal-a deg Utaram (Lγerb), ladγa imi ay neẓra Aselway Mikheil Saakashvili ed unabaḍ-nnes llan tteddun ddaw tecḍaḍt n Yimarikaniyen deg tsertit ay d-uwyn ar ass-a.

 

Imḍebbren ijuṛjiyen la d-ttwekkied ayen ay ten-yesqerben γer Iṛan netta d tanezzut kan (ttjaṛa), yerna ur qsiden, s waya, ad beddlen i ubeckiḍ tayet ed ad beεden γef Yimarikaniyen. Assaγen (relations) ijehden ugar akked Iṛan “ur yelli d ayen ara yesbeεden [Juṛjya] γef wayen yezwaren γer-s, anamek-nnes [lmeεna-nnes] anekcum n tmurt-a γer Tdukli Tuṛufit, assifses n tukci n lviza [γer tmura n Tdukli Tuṛufit] akked unekcum γer  Temsisit Taṭlasit [Alliance Atlantique]”, ay d-yenna tneγlaft tajuṛjit n tγawsiwin n beṛṛa, Nino Kalandadze deg 24 Mayyu 2010.

 

Kalandadze tenna-d daγen Juṛjya tcaweṛ Washington qbel ad tebdu alday n tewwura-nnes i Yiṛaniyen. “Nekni nesεa icriken isuddasen (stratégiques) am Yiwunak Yeddukklen”, ay d-tenna, “Dγa skud mazal-aγ  dima nettemcawaṛ yid-sen … ur nettxemmim aya yezmer ad d-yeglu s kra n wugur deg wassaγen-nneγ [gar Juṛjya ed Yiwunak Yeddukklen]”.

 

Yiwen n udiplumati utrimen (aγerbi) iwekked-d amciweṛ-a gar Juṛjya ed Yiwunak Yeddukklen yella-d γef temsalt-a n uqerreb γer Iṛan. D acu kan, ur neẓri s ttbut ma yella Washington teqbel aya neγ ala. Adiplumati-nni utrim yenna-d imḍebbren n Yiwunak Yeddukklen nnan-as i Juṛjya, ma yella tebγa ad tesεu assaγen ed Iṛan, yessekf ad txemmem daγen γef wayen ayyes yezmer ad d-yeglu waya i wassaγen-nnes ed yecriken-nnes niḍen, dγa, γef leḥsab-nsen, yessekf γef Yijuṛjiyen ad sεun “tamuγli tawesεant ugar”, yerna ur yessekf ad walin kan d acu n lfayda ay tezmer Iṛan ad t-id-tawey i Juṛjya deg yinurar kan n tnezzut (ttjaṛa) akked tmerrit (tourisme).

 

Karen Robblees, taneṭṭaqt n tmahelt (ambassade) tamarikanit deg Juṛjya, netter-itt γef telsalt-a n wemqarab gar Juṛjya ed Iṛan, dγa terra-aγ-d γef waya s leḥder. Robblee tenna-d “S kra n wayen yeqqnen γer lvizat d tamsalt yerzan kan Juṛjya”. Maca, seg tama niḍen, tger-d tamawt γef temsal n yizerfan n wemdan akked weγsi (nucléaire) iṛani, yerna tenna-d d snat-a n temsal ay iceγben Washington.

 

Yiwen n usellaḍ (analyste) ajuṛji n tsertit tabeṛṛanit, yenna-d γas ma yella ass-a, Juṛjya teẓra d acu ay tettnadi Washington seg-s, maca ula d nettat tettnadi γef nnfeε-nnes deg tama-a ay yeqqlen d “Akerḍis n Bermuda”, d tama aydeg ttnaγent 3 n tmura ijehden gar-asent: Rusya, Iwunak Yeddukklen ed Iṛan. “Juṛjya ur tezmir ad tebεed γef yinaragen-nnes (ljiran) i wakken kan ad feṛḥen yes-s wiyaḍ [Imarikaniyen], ladγa ass-a, sdeffir ma temmeγ Rusya fell-as”, ay d-yenna Alexander Rondeli, aselway n Tsebdadt (Fondation) n Tezrawit Tisuddasin ed Tegraγlanin deg Tblilisi. “Neḥwaj tanezzut (ttjaṛa), tamerrit (tourisme) ed wassaγen (relations) idelsanen”.

 

Iṛan tesεa yiwet n tenqiḍt ijehden, seg yidis n tdamsa, ur tt-sεin yexṣimen-nnes: tezga-d deg tama igerrzen mliḥ. Ala 300 n yikilumitren ay tebεed γef Juṛjya. Γas akken, Juṛjya ass-a, ur la d-tessaγ aṭas n sselεa γef Iṛan, maca aya yebda yettbeddil. Deg 2008, Juṛjya tṣerref 6,3 n yimelyaṛen n yidulaṛen deg tektert (importation), yerna ala 0,8% seg wanect-a ay d-tṣerref deg tmesγiwt n sselεa n Iṛan. D acu kan, ass-a, simal la trennu Juṛjya tessaγ-d tinegwa timezwura (matières premières), lqecc, tiγawsiwin n trisiti n wexxam, ifarisen (produits) n ussizdeg, yerna nezmer ad naf ula d tikeṛwas tiṛaniyin.

 

Yuγ lḥal, ula d amezruy yetturar dduṛ deg wassaγen-a imaynuten. Seg lqern wis 4 d asawen, akal ajuṛji yeγli-d acḥal d tikkelt gar yifassen n Yifarsiyen. Sakkin, sdeffir ma ttren Yijuṛjiyen aḥuddu n Yirusiyen, teqqel Juṛjya d aḥric seg Umenkud (Empire) arusi deg 1801.

 

D acu kan, assaγen (relations) idelsation gar Juṛjya ed Iṛan mazal ttbanen-d ar ass-a. Aṭas n wawalen ifarsiyen ay yellan deg tjuṛjit n wass-a, yerna aṭas n yiqeddicen n tsekla tafarsit taqburt ay d-yettussuqqlen γer tjuṛjit, γef wakken d-yenna Giorgi Lobzhanidze, iqeddcen d aselmad n Tezrawin Tigmuḍanin (ticerqiyin) deg tesdawit n Tbilisi. Menγir tazrirt (influence) tiṛanit deg yinurar n tmedyazt, n tsekla akked tsegda (architecture), “lateṛ n Iṛan nezmer daγen ad t-naf deg kra n tnumyin ay sεan Yijuṛjiyen, am mi ara mmagren inebgi s leḥdaqa tameqran”, ay d-yenna.

 

Maca, nnig wassaγen idelsanen, llant tγawsiwin niḍen ay tettnadi Iṛan seg Juṛjya. Yuγ lḥal, tagara-a, Iṛan teqqel tesseḥṛas ugar i wakken ad tessemγer tazrirt-nnes (influence) deg tama-a, yerna imi Iγlanen Yeddukklen la ssefrayen, daγen, ad rnun ad sjehden aεaqeb-nsen γef Iṛan, taneggarut-a la tettnadi ad d-taf ugar n yecriken deg tdamsa.

 

Yuγ lḥal, ur d Juṛjya kan ay la tettnadi Iṛan ad tt-tesεu d tacrikt deg tama n Quqaz. Seg melmi kan, Iṛaniyen kksen ccerḍ n lviza ula i yimezdaγen n Azerbijan ara yebγun ad d-asen γer-s, am wakken ay tebda tettεawan Aṛminya deg yisenfaren (projets) deg wenrar n wafud (énergie). Iṛan tebγa ad tebnu ula d abrid n wuzzal ara yeqqnen snat-a n tmura. Seg tama niḍen, Iṛan tessumer-d (proposer) ad tili d tabdammast (médiatrice) gar Azerbijan ed Aṛminya, akken ad frunt ugur-nni n tama n Nagorno-Karabakh, ay inekren 22 n yiseggasen aya gar-asent.

 

Sdeffir ma llan wassaγen gar Yiwunak Yeddukklen ed Juṛjya d wid n sin n yimeddukal yemḥemmalen s waṭas, ass-a qqlen Yimarikaniyen la ttnadin kan γef nnfeε-nsen, war ma mmuqqlen win n Juṛjya. Nnig waya, Juṛjya temsexṣar mliḥ ed Rusya [sdeffir n yimenγi-nni aserdasi ay d-yellan gar-asent deg 2008]. Dγa d aya ay as-iledyen abrid i Iṛan akken ad tqerreb ugar γer Juṛjya. Anmahal (ambassadeur) iṛani, Majid Saber, yenna-asen i yineγmasen, deg 21 Mayyu, ass-a Iṛan tebγa ad as-tessenz lgaz i Juṛjya, ladγa imi tamurt-a tenḍerr seg wasmi ay ṭṭerḍqen sin n yiqudas irusiyen n lgaz, deg 2006. “Asmi ay tweḥlem, Imarikaniyen ur ken-ullen (ur ken-εawnen)”, ay d-yenna Mass Saber i udeg n yisalan n Civil.ge, “maca tammidwa (amitié) n tidet deg tegnit n ḍḍiq ay d-tettban”.

 

Isellaḍen (analystes) ijuṛjiyen am Rondeli, ttwalin Imarikaniyen terra-ten tmara ad qeblen, nnig wul-nsen, assejhed n wassaγen gar Iṛan ed Juṛjya. “Aya ur d ayen ara yesfeṛḥen Iwunak Yeddukklen, maca, Imarikaniyen ẓran Juṛjya teḥwaj ad tesεu assaγen yelhan akked yinaragen-nnes (ljiran),” ay d-yenna Rondeli. “Iṛan attan sdat-nneγ kan, yerna ur nezmir ad neqqen allen-nneγ γef waya”.

 

Sγur Giorgi Lomsadze

Tasuqilt sγur Omar Mouffok

 

Taγbalut: http://www.voltairenet.org/article165570.html

 

 

 

 

Comments (0)

You don't have permission to comment on this page.